Πρόσφατα ασχοληθήκαμε – μεταξύ άλλων – με το πώς η απεύθυνση του NBA στο παγκόσμιο μπασκετικό κοινό, με την προσέγγιση όλων των αγορών του κόσμου που η τεχνολογία επέτρεψε, αλλάζει τα δεδομένα τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο branding. Εκτός των οικονομικών όρων ωστόσο, η παγκοσμιοποίηση του NBA αναφέρεται και στο άνοιγμα στο παγκόσμιο talent pool και την προσβασιμότητα στον “άλλο πλανήτη” παικτών από όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, περίπου επί ίσοις όροις.
Where Amazing Happens
Ας ξεκινήσουμε από μερικά χρόνια πίσω. Το internet είναι μια λέξη πρόκληση -και όχι ο ακρογωνιαίος λίθος της καθημερινότητας- στα περισσότερα νοικοκυριά και τους εργασιακούς χώρους του τυχερού μέρους του κόσμου. Το NBA είναι μια λίγκα εξωτική, μια cool, ελιτίστικη ίσως ενασχόληση, την οποία ακολουθεί κανείς από βιντεοκασέτες, videogames, περιοδικά και κάποιες σπάνιες εμφανίσεις στην τηλεόρασή του. Είναι η λάμψη, οι πτήσεις και τα flash, μια άλλη κουλτούρα, σε πλήρη αντιδιαστολή με τους Κούβελες και τους Φεράν Μαρτίνεθ αυτού του κόσμου. Είναι το άπιαστο όνειρο κάθε παιδιού που ασχολείται με το μπάσκετ, και ο τόπος “where amazing happens” για τους ανά τον κόσμο μπασκετόφιλους, εκεί που το άθλημα παίζεται σε διαφορετικές ταχύτητες και ύψη, εκεί όπου το all-star game αποτελεί ένα λαμπερό celebrity event σε εθνική, αλλά και διεθνή, κλίμακα, και όχι ένα ξεχασμένο παιχνίδι ένα σαββατοκύριακο της άνοιξης. Στα καλοκαιρινά τουρνουά, στα rosters των ευρωπαϊκών ομάδων δείχνουμε με το δάχτυλο κάποια ονόματα και λέμε “Αυτός έχει παίξει ΝΒΑ!”. Αντιστοίχως για τους Αμερικάνους, το πραγματικό μπάσκετ περιορίζεται στο βόρειο κομμάτι της ηπείρου τους, με ελάχιστες εξαιρέσεις πανύψηλων ή τρομερά ταλαντούχων τύπων, ή ανθρώπων που ανατράφηκαν στη “γη της ευκαιρίας”.
Fast forward στο σήμερα.
Το NBA αποτελεί πια παγκόσμιο προϊόν. Καλημέρα. Η πρόσβαση σε εικόνα από το NBA, το σημερινό αλλά και το παρελθόν του, είναι ένα κλικ μακριά, και μπορεί να προβληθεί κάθε ώρα της ημέρας. Η πρόσβαση σε στατιστικά, highlights και ολόκληρα παιχνίδια, αλλά και σε αναλύσεις, είναι τόσο ευρεία και εύκολη, που το πέπλο μυστηρίου και η μυθική διάσταση που λάμβαναν οι ήρωες του παρελθόντος έχει διαλυθεί σαν πρωινή ομίχλη. Η γαλλική εθνική ομάδα απαρτίζεται σήμερα σχεδόν αποκλειστικά από NBAers, οι Ισπανοί πρωταγωνιστούν στο NBA κι ακόμα και στο ελληνικό μπάσκετ, το οποίο αναλογικά έχει μείνει πίσω σε εκπροσώπηση στο NBA, υπάρχουν πλέον 3-4 NBAers κάθε χρόνο στη στελέχωση της εθνικής ομάδας. Η παγκοσμιοποίηση στον αθλητισμό, και συγκεκριμένα στην καλύτερη λίγκα του πλανήτη, είναι ένα μαχαίρι που κόβει και απ’ τις δύο πλευρές. Από τη μια οι Ευρωπαϊκές ομάδες, από τις αρχές τις δεκαετίας του ‘90, ακόμη και με την εφαρμογή του νόμο Bosman, άρχισαν να συσσωρεύουν ταλέντο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Προοδευτικά, όμως, άνοιξαν και τα σύνορα του NBA στο διεθνές ταλέντο. Κι αν κάποτε λίγοι πρωτοπόροι, κινούμενοι από το ιστορικό τους ταλέντο και με συναίσθηση του ιστορικού τους ρόλου έκαναν το άλμα στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, ένα άλμα πίστης και συνάμα ένα άπιαστο όνειρο για τους φερέλπιδες πιτσιρικάδες, σήμερα το ταξίδι αυτό μοιάζει με τη φυσική εξέλιξη για τους καλύτερους παίκτες εκτός ΗΠΑ, αλλά πλέον όχι μόνο αυτούς. Αν λάβουμε ως σημείο αναφοράς στην παγκόσμια εικόνα του NBA τη δημιουργία της Dream Team το 1992 για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, θα δούμε ότι εκείνη τη σεζόν στο NBA αγωνίζονταν 23 internationals από 15 χώρες. Είκοσι χρόνια μετά, ο αριθμός αυτός είχε τριπλασιαστεί (74 παίκτες από 35 χώρες), και η σεζόν 2014-15 βρήκε έναν αριθμό-ρεκόρ, με 101 ξένους από 39 χώρες να ξεκινάνε σε NBA roster στα 445 συμβόλαια (από το maximum των 450) της εναρκτήριας μέρας της αγωνιστικής περιόδου, ήτοι ένα ποσοστό 23%. Ένα ποσοστό που δείχνει να σταθεροποιείται, καθώς η περσινή χρονιά κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα (100 αθλητές από 37 χώρες), ενώ φέτος αναμένεται νέο ρεκόρ, καθώς στο 2016 NBA draft, επελέγησαν 26 internationals, ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει ποτέ επιλεγεί σε NBA draft.
Για δύο συναπτά έτη, και πάμε φέτος για τρίτο, ο αριθμός των internationals στην πρεμιέρα ήταν τριψήφιος, δηλαδή περίπου ένας στους τέσσερις με πέντε παίκτες ανά πάσα στιγμή στο NBA είναι μη Αμερικάνος, ενώ ταυτόχρονα όλες οι ομάδες έχουν τουλάχιστον έναν international στο roster τους.
Κάλλιο πρώτος στο χωριό;
(Photo by Bill Baptist/NBAE via Getty Images)
Κι αν για παίκτες από άλλες ηπείρους, ή ακόμα και τη Λατινική Αμερική, η δοκιμή του NBA από μικρή ηλικία είναι ο καλύτερος δρόμος προς την καταξίωση και την οικονομική επιτυχία (ιδίως για ταλέντα από την Αφρική) στην Ευρώπη ισχύει μια διαφορετικά ιστορία. Οι εθνικές λίγκες προσφέρουν δουλειά σε έναν τεράστιο αριθμό γηγενών και μη αθλητών, συνήθως με παραπάνω από αξιοπρεπείς προοπτικές εξέλιξης, και, ιδίως όσο πηγαίνουμε ανατολικά, σημαντικές οικονομικές απολαβές. Κάπως έτσι, για δεκαετίες οι Ευρωπαίοι ρολίστες, ή τουλάχιστον οι εκτός elite παίκτες, τριγύριζαν στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα με σίγουρους μισθούς, σε μια αέναη αναζήτηση τίτλων και καταξίωσης. Το NBA ήταν για τους superstars, πολλοί εκ των οποίων επέλεγαν συνειδητά να μην μεταπηδήσουν εκεί (λέγε με Παπαλουκά και Διαμαντίδη) ή το δοκίμαζαν και επέστρεφαν αμέσως στη σαγήνη του πρωταθλητισμού, της ατομικής και ομαδικής δόξας και φυσικά, του ευκολότερου προγράμματος, όπως έκαναν ο Navarro, ο Σπανούλης και ο Jasikevicius (ή όπως δεν έκανε ο Beno Udrih).
Πλέον παίκτες όπως ο Raul Neto, o Damjan Rudez, ο Joe Ingles1)Κλικάροντας μπορείτε να ακούσετε το πολύ ενδιαφέρον podcast του Adrian Wojnarowski με καλεσμένο τον Αυστραλό., ο Joffrey Lauvergne, ο Tibor Pleiss ή ο Pablo Prigioni στα τελευταία του, κάνουν το ταξίδι χωρίς να είναι ούτε leading talents, ούτε να θέλγουν με το συνδυασμό ηλικίας και σωματικών προσόντων, και με πλήρη συναίσθηση των ορίων τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αντίστοιχα, οι ομάδες του NBA ψάχνουν για ρολίστες και εκτός του εθνικού συστήματος μπασκετικής ανατροφής, πράγμα κάποτε ανήκουστο.
Ταυτόχρονα, όλο και περισσότερες είναι οι περιπτώσεις τύπου Nowitzki. Παικτών δηλαδή οι οποίοι πηγαίνουν στην Αμερική να κάνουν εκεί ουσιαστικά τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα, από χαμηλότερες κατηγορίες, ή από ομάδες νέων, χωρίς να έχουν τεσταριστεί σε υψηλό επίπεδο στην Ευρώπη, παίκτες που δεν έζησαν την περίοδο του μυθοποιημένου και μακρινού NBA και μπολιασμένοι από μικροί με τη νοοτροπία ότι κάποια στιγμή, αν είναι αρκετά καλοί, θα παίξουν στις ΗΠΑ. Είτε λέγονται Γιάννης Αντετοκούνμπο, είτε Dennis Schröder, είτε Evan Fournier. Ο τελευταίος μάλιστα αποτελεί και περίπτωση – “τομή”, καθώς κατά δήλωση του ίδιου, από μικρή ηλικία σχεδίαζε να παίξει στο NBA (“It’s never been a dream. Only a goal. I always knew I was going to make it.”), ενώ στα mock drafts του 2012 ήταν ο μόνος μη Αμερικάνος projected first rounder.
Τελικά βέβαια το draft αυτό αποδείχτηκε outlier και η πρόβλεψη κενή, σαν τον τελευταίο σπασμό της Αμερικανοκρατίας. Την προηγούμενη χρονιά, το 2011, ήταν και η πρώτη φορά που είδαμε μια ομάδα να οδηγείται στον τίτλο από έναν Ευρωπαίο franchise player, ενώ πριν από αυτό ο Pau Gasol αποτέλεσε την ώθηση που χρειάστηκε ο Kobe Bryant και οι Lakers για να κατακτήσει το τέταρτο και το πέμπτο δαχτυλίδι του.
Πώς φτάσαμε εδώ λοιπόν;
Το κυνήγι του συγκριτικού πλεονεκτήματος
Η εγχώρια αγορά των Η.Π.Α. ήταν σε μεγάλο βαθμό πεπερασμένη και γνωστή, χτενισμένη μέχρι το τελευταίο γυμνάσιο της επικράτειας και το πιο ήσσον summer camp. Σε ένα τέτοιο σκηνικό, είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθεί σε τόσα στάδια ανταγωνιστικού αθλητισμού, σε ένα τρομακτικό δίκτυο προπονητών και ατζέντηδων ένας παίκτης που να έχει την προοπτική να κάνει τη διαφορά και ταυτόχρονα να έχει ξεγλιστρήσει από το δίχτυ του scouting των ανταγωνιστών. Η δομή του αμερικανικού αθλητισμού δίνει μεν το blueprint για τον αθλητή που θέλει να αγωνιστεί στο υψηλότερο επίπεδο, μαζί και όλα τα μέσα να εξελίξει τα προσόντα του, αλλά την ίδια ώρα αφαιρούσε το στοιχείο του αιφνιδιασμού από τις ομάδες του NBA.
Ένα σκεπτικό για το μαζικό άνοιγμα στην παγκόσμια αγορά, αφορούσε την προσπάθεια να πιαστούν στον ύπνο οι υπόλοιποι ανταγωνιστές, με την υπογραφή ενός παίκτη εκτός του γνωστού πλαισίου. Είτε το ταλέντο του, είτε η διαφορετική μπασκετική κουλτούρα, θα μπορούσαν να δώσουν ένα διαφορετικά ανέφικτο πλεονέκτημα στο franchise που θα έκανε τη σωστή επιλογή. Η ιδανική αποτύπωση αυτής της ελπίδας; Φυσικά ο Dirk Nowitzki, που το 2011 ολοκλήρωσε ουσιαστικά αυτό που ξεκίνησε τα τέλη του ’80, κατακτώντας το πρωτάθλημα ως franchise player των Mavericks. Θα είχε πολύ πλάκα να γυρίσουμε να πούμε στον προέφηβο τότε Dirk ότι σε 20 χρόνια θα σήκωνε το Larry O’ Brien Trophy, και μάλιστα αυτό θα έμοιαζε με δικαίωση και πλήρωμα του χρόνου.
Μα ακριβώς αυτό το σκεπτικό είναι που οδήγησε και στον όλεθρο των πρώτων ετών αυτής της χιλιετίας, με τον οποίο θα ασχοληθούμε σε μελλοντικό κείμενο.
Scouting
Ο φάκελος scouting τις προηγούμενες δεκαετίες, ακόμα και σε αυτήν των early ‘00s, είναι μια πονεμένη (για τις ομάδες), ευχάριστη (για παίκτες και managers) και από αστεία μέχρι ανυπέρβλητα κωμική (για όλους τους υπόλοιπους) ιστορία. Κείμενα επί κειμένων και μαρτυρίες έχουν καταγραφεί για αποφάσεις που λαμβάνονταν χωρίς να υπάρχει άμεση επαφή με το εκάστοτε prospect, από συμπεράσματα και προσδοκίες βγαλμένα από κακής ποιότητας βιντεοκασέτες που έφταναν με το ταχυδρομείο στις ΗΠΑ, πολλές φορές φιλμαρισμένες από συγγενείς και φίλους. Όλοι ήθελαν να βρουν τον νέο Nowitzki (και έτσι τυφλωμένοι από την ελπίδα) έκαναν το μυαλό τους εύφορο έδαφος για να φυτρώσουν παράλογες προσδοκίες, και να παρθούν αποφάσεις εκατομμυρίων δολαρίων με απαρχαιωμένα κριτήρια και μεθόδους που άρμοζαν σε προηγούμενες δεκαετίες. Για λίγα χρόνια το NBA έζησε ίσως τη μεγαλύτερη πανωλεθρία που έχει γνωρίσει ο ορθολογισμός στο αθλητικό επίπεδο.
Χαρακτηριστικό (κι αχαρακτήριστο) είναι το παράδειγμα του Darko Milicic. Οι Detroit Pistons τη σεζόν 2003 φτάνουν στους τελικούς της ανατολικής περιφέρειας και είχαν την προνοητικότητα να έχουν εξασφαλίσει τη δεύτερη επιλογή στο επικείμενο draft. Μια ομάδα ακατανίκητης θέλησης, και όσο χρειάζεται ταλέντου, που κανείς δεν θέλει να αντιμετωπίσει. Για τα μάτια ενός άγουρου sevenfooter από τη Σερβία, αγνοούν τους Chris Bosh, Carmelo Anthony και τον Dwyane Wade. Τυφλωμένος από μια ασαφή προοπτική, ο Joe Dumars αδιαφορεί για τρεις – τελικά – μελλοντικούς hall of famers, για ένα παιδί που δεν έχει τεσταριστεί σε υψηλό επίπεδο, και σε αντίθεση με τα prospects των κολεγίων, κανείς δεν έχει ιδέα για το τι κουβαλάει στο κεφάλι του. Προς υπεράσπισή του, ο Dirk Nowitzki μόλις είχε τελειώσει μια χρονιά με 25/10/3/1/1,5 σε ηλικία 24 ετών, ενώ ο rookie Yao Ming και ο sophomore Pau Gasol τροφοδοτούσαν τη φωτιά του international παροξυσμού. Όπως θα αποδειχτεί αργότερα, ο συνδυασμός hype και ελλιπούς scouting τους δώρισε το human victory cigar2)Ο Darko Milicic στην πορεία των Pistons προς τον Τίτλο έπαιξε σε οκτώ παιχνίδια των playoffs, αφού μάλιστα αυτά είχαν κριθεί, από ένα έως τρία λεπτά στο καθένα, δίχως να καταφέρει να ευστοχήσει σε σουτ εντός παιδιάς., έναν τύπο με σκατά στο κεφάλι και την αιώνια υποψία ότι επιλέγοντάς τον στο #2 έχασαν την ευκαιρία να χτίσουν μια δυναστεία.
Κοιτάζοντας προς τα πίσω, είναι αδιανόητο πώς σε μια λίγκα όπου όλοι οι κλάδοι της sports science ήδη βρίσκονταν σε τρομερά επίπεδα, από την εκγύμναση μέχρι το marketing, σε τόσο μεγάλη κλίμακα GMs και μέλη διοικήσεων συνεπάρθηκαν σε ένα ασύστολο κυνήγι του επόμενου μεγάλου prospect, χωρίς να έχουν καμία λογική βάση να υποστηρίζει τις κινήσεις και τις επιλογές τους. Prospect sites που βρίσκονταν στα σπάργανα ακόμα, όπως το πρώιμο NBAdraft.net, που έβγαζαν πολλές φορές αστήρικτες θεωρίες για επίδοξους NBAers, άγνωστους στους πάντες, με σκιώδεις διασυνδέσεις, όποτε αυτές υπήρχαν, κατάφερναν να θεωρούνται τότε αυθεντία, και να απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη ιθυνόντων, κοινού και δημοσιογράφων. Είναι πραγματικά απίστευτο.
Η δύναμη και η ορμή της ψυχολογία του όχλου είναι εντυπωσιακή, καθώς και ο τρόμος του να χάσεις το μεγάλο development και να μείνεις τελευταίος ή εκτός νυμφώνος. Αυτοί είναι οι κανόνες της κοινωνικής μανίας, και έτσι όπως βλέπω εγώ το PSP να κάθεται σε μια γωνιά της βιβλιοθήκης, και το mini disc αραγμένο σε κάποια αποθήκη, κάποιος GM χαϊδεύει τα βράδια μια φανέλα με του Zarko Cabarkapa με το ένα χέρι και το κουτάκι με τα ηρεμιστικά με το άλλο.
Η γοητεία του αγνώστου και ο συνακόλουθος παραλογισμός, έδωσαν σιγά σιγά τη θέση τους στη δημιουργία ενός τρομακτικού δικτύου scouting, εξοπλισμένου με τα τελευταία τεχνολογικά εργαλεία, και με κριτήρια πολύ περισσότερο σαφή, τα άλματα πίστης έγιναν hands on approach με ταξίδια σε όλες τις γωνιές του κόσμου (aka o Danny Ainge στον Βόλο) και με την πρόσληψη ατόμων με γνώσεις στην παγκόσμια αγορά, αντί της αμερικανοκεντρικής αντίληψης των GMs, πολλοί εκ των οποίων βρίσκονταν στις θέσεις τους χάρη ονόματος και διασυνδέσεων.
Πλέον οι παίκτες που draftάρονταν ή έκαναν το ταξίδι, έρχονταν για να μείνουν, επειδή κάλυπταν ή είχαν την προοπτική να καλύψουν πραγματικές ανάγκες με πραγματικές δυνατότητες, και όχι μια φαντασιακή θολή προοπτική. Μειώθηκαν οι περιπτώσεις που οι ομάδες έψαχναν το λαχείο με ένα pick πρώτου γύρου ή και lottery (Darko Milicic, Zarko Cabarkapa, Pavel Podkolzin, Yaroslav Korolev είναι μερικές μόνο περιπτώσεις), ενώ αντίθετα συγκεκριμενοποιήθηκαν οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις από τα international picks, όσο αυξανόταν η ευκρίνεια της εικόνας που οι GMs είχαν γι’ αυτά.
Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο Dumars μιλά για το λάθος που έγινε στο background check του Milicic και είναι αποκαλυπτικός (“With Darko, we may have had two sources of information. That was it. We may have talked to a couple of guys over in Europe. That was it. “) ενώ η draft-and-stash στρατηγική (για την οποία είχε γράψει ο Πέτρος στο παρελθόν) γεννήθηκε εν μέρει και από το κάψιμο του Milicic.
Pioneers
Σαν την ανακάλυψη νέων κόσμων, έτσι και η περιπέτεια των πρώτων Ευρωπαίων στο NBA είχε χαρακτήρα εξερευνητικού ταξιδιού. Οι πρώτοι τέτοιοι θαρραλέοι εξερευνητές, που αρχίζουν και σιγά-σιγά χαρτογραφούν το NBA από την Ευρωπαϊκή πλευρά, παίκτες όπως ο Christian Welp, o Vlade, o Marciulionis, o Volkov, o Vrankovic, o Radja, o Kukoc, o Danilovic, o Djordjevic, o Sabas, θα απορροφήσουν σαν σφουγγάρια την εμπειρία τους. Επιστρέφουν στην Ευρώπη έχοντας διαδώσει ιεραποστολικά το μήνυμα, έχοντας αναλάβει πρωταγωνιστικούς ρόλους σε καλές και κακές ομάδες, μα πέρα από το χάραγμα του δρόμου και των συνειδήσεων των Αμερικάνων, φέρνουν πίσω στις αποσκευές τους κατάρτιση και εμπειρίες για τον τρόπο δομής και λειτουργίας της λίγκας, και τις μεταλαμπαδεύουν στο εγχώριο μπάσκετ3)Άραγε να είναι η απουσία ενός Έλληνα παίκτη σε εκείνα τα πρώτα χρόνια στο NBA, ένας από τους λόγους της τόσο κακής οργάνωσης του εγχώριου μπασκετικού συστήματος;.
Oι παίκτες αυτοί, πέρα από την απόδειξη της ατομικής τους αγωνιστικής αξίας, είχαν να πολεμήσουν και το τέρας των στερεοτύπων που τους ακολουθούσε. Πως “οι Ευρωπαίοι είναι αργοί και soft”, “οι Αφρικανοί αμπάσκετοι, αλλά αθλητικοί”, κι ας μην πιάσουμε καλύτερα τους Ασιάτες. Εκτός αυτού, στις περιπτώσεις των Divac και Sabas, είχαν να πολεμήσουν πέραν των αμερικανικών στερεοτύπων, και πολιτικά εμπόδια και στεγανά για να διαπρέψουν στο NBA, εμπόδια που στην περίπτωση του Λιθουανού, δημιούργησαν ένα από τα μεγαλύτερα what-ifs του παγκόσμιου αθλητισμού, καθώς του στέρησαν τη συμμετοχή του στο NBA στα αθλητικό peak της καριέρας του.
Πιο σημαντικό ίσως και από τα δύο, από την πλευρά της παγκοσμιοποίησης του μπάσκετ; Το γεγονός πως έχουν χτίσει ένα δίκτυο γνωριμιών οι οποίες μπορούν να ανοίξουν στους επόμενους, πόρτες που δεν ανοίχτηκαν σε αυτούς. Ραντεβού με ομάδες, ταξίδια για try-outs, επαφές με scouts και προπονητές. Πλέον ένα prospect μπορεί να ταξιδέψει στις ΗΠΑ έχοντας κάπου να πάει, και όχι άγνωστος μεταξύ αγνώστων, σαν τους μετανάστες πρώτης γενιάς.
Κάπου εδώ, ας θυμηθούμε τον πρώτο παίκτη από το ανατολικό μπλοκ που πάτησε το 1985 το πόδι του στα παρκέ του NBA, κι από τότε 115 παίκτες από τα Βαλκάνια και τις χώρες τις ΕΣΣΔ έχουν φορέσει τις αμάνικες χωρίς χορηγό φανέλες. Ήταν ο Georgi Glouchkov, το #148 pick του draft εκείνης της χρονιάς. Ανάμεσα στις υποψίες για τη χρήση αναβολικών (πιθανό σενάριο), την αγάπη του για το αμερικάνικο fast food (politically correct σενάριο που εξηγούσε το ξαφνικό φούσκωμα) και την γενικότερη έλλειψη επαρκούς ταλέντου, έπαιξε 49 παιχνίδια για την ομάδα της Arizona, ρίχνοντας το πρώτο τείχος, και επιστρέφοντας στην Ευρώπη προς ανακούφιση του μπασκετικού κοινού της ερήμου.
Ήταν η κατεδάφιση ενός άλλου τείχους, αυτού του Βερολίνου, που σηματοδότησε συμβολικά τη νέα εποχή, με τους Divac, Marciulionis, Petrovic, Volkov και Paspalj να σφραγίζουν παρέα τα εισιτήριά τους για να αλλάξουν για πάντα τις ζωές τους, αλλά και το παγκόσμιο μπάσκετ.
Καλύτερο player development/personal coaching
Δεν είναι όμως μόνο συνειδησιακοί οι περιορισμοί που έκαναν κάποτε το NBA μια κλειστή και συχνά απροσπέλαστη λίγκα για το διεθνές ταλέντο. Ούτε οι διασυνδέσεις από μόνες τους θα μπορούσαν να διαμορφώσουν τη σημερινή παγκόσμια δεξαμενή ταλέντου, και την αντίστοιχη αγορά.
Η τεχνολογία και η εξειδίκευση έχει κάνει θαύματα στον τομέα του player development. Από τη μελέτη κάθε ατομικού στοιχείου και στατιστικού και την ανάλυση του πώς αυτό μπορεί να εκμεταλλευθεί στο ομαδικό concept, έως τις εξελιγμένες μεθόδους προπόνησης και εκγύμνασης, και την μελέτη των βιομετρικών χαρακτηριστικών των παικτών, σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο και πιθανό να καταφέρει ένα άγουρο ταλέντο, ένας παίκτης που δεν έχει ψηθεί σε περιβάλλον πρωταθλητισμού από μικρή ηλικία, να φτάσει στο potential του, καθώς η εξέλιξή του δεν είναι τυχαία, αλλά βασισμένη σε ένα δοκιμασμένο πλέον πλάνο, και ραμμένη πάνω στις ομαδικές ανάγκες και την πορεία της λίγκας συνολικά.
Εξειδίκευση
Ταυτόχρονα, καθώς οι ρόλοι των παικτών γίνονται όλο και πιο λεπτομερώς σχεδιασμένοι για να κουμπώνουν στο ομαδικό πλάνο και αυξάνεται η ζήτηση σε αθλητές με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στο παιχνίδι τους, από τους οποίους ζητείται αποκλειστικά αυτό (3&D players, rim protectors, rim runners, spot-shooters), είναι ευκολότερο για παίκτες άγουρους ή ατελείς να κουμπώσουν και να δουλευτούν ανάλογα με αυτές τις ανάγκες. Κάπως έτσι μπορούν παίκτες που δεν διαπρέπουν στα εθνικά πρωταθλήματα, και σίγουρα δεν αποτελούν stars στις χώρες τους, να βρουν τη θέση τους στο NBA.
Το ΝΒΑ ως μέρος του βιογραφικού
Το NBA ακόμα αποτελεί ταξίδι στο άγνωστο, το ύστατο τεστ του εαυτού κάθε παίκτη που το δοκιμάζει, και η σαγήνη του να ανταγωνιστεί και να επιβιώσει ανάμεσα στους (μετρημένους 4504)30 ομάδες με όριο μέχρι 15 συμβόλαια η ομάδα ) καλύτερους δεν πρόκειται να σβήσει.
Πλέον όμως, δεν είναι μόνο η προσωπική φιλοδοξία, αλλά με καθαρά όρους αγοράς, είναι και μια επιχειρηματική κίνηση. Ή αλλιώς, έχει έρθει ένας συμβιβασμός με την υποβάθμιση του ρόλου για να παίξεις στο καλύτερο πρωτάθλημα του κόσμου. Ο οποίος επίσης δεν αναλύεται με μεταφυσικούς όρους, αλλά με βάση πρόσφατα παραδείγματα, μπορεί να εξηγηθεί και οικονομικά.
Οι παίκτες που θα κάνουν το άλμα, ακόμα κι αν έχουν ελάχιστες προοπτικές για μια μακρά και επιτυχημένη καριέρα στο NBA (βλ. Shved Alexey, Dragic Zoran), το χρησιμοποιούν ώστε να επιστρέψουν στην Ευρώπη (ή στα πρωταθλήματα της Ανατολής) έχοντας εξασφαλίσει παχυλούς μισθούς, με την προσθήκη στο βιογραφικό τους της θητείας στο NBA. Το “NBA X-X” πάντα θα δικαιολογεί ένα premium στον μισθό, και πάντα θα δίνει extra πρεστίζ στην ομάδα που θα κλείσει παίκτη από το NBA.
Σταδιακή ομογενοποίηση κουλτούρας και κανονισμών
Παράλληλα, πέρα από τη συγκυριακή διευκόλυνση της μετάβασης ενός παίκτη από διεθνείς λίγκες στο NBA, υπήρξαν επίσης θεσμικές αλλαγές και προσεγγίσεις ώστε το NBA να πάψει να είναι “ο άλλος πλανήτης”. Από τα εικοσάλεπτα ημίχρονα που έδωσαν τη θέση τους στις περιόδους, μέχρι την πρόσφατη απομάκρυνση της γραμμής του τριπόντου στην Ευρώπη, αλλά και τις αλλαγές στο NBA που έσπασαν το taboo γύρω από το θέμα ζώνη, το άθλημα εδώ και το άθλημα εκεί γίνεται όλο και περισσότερο ίδιο. Το μεγαλύτερο χάσμα, βέβαια, εμφανίζεται στη δομή των ερασιτεχνικών και επαγγελματικών σωματείων, στην ένταξη του αθλητισμού σε κάθε κλίμακα της εκπαίδευσης, στις κλειστές ή μη λίγκες, αλλά αυτά είναι ζητήματα για ένα άλλο αυτοτελές κείμενο.
Το γεγονός είναι ότι εν έτει 2016 είναι πολύ ευκολότερο για έναν μπασκετμπολίστα να μεταπηδήσει από το εγχώριο πρωτάθλημα ή από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις (για τις οποίες έχουμε δείγμα γραφής) στο NBA. Kατά τη γνώμη του γράφοντος, μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της ομογενοποίησης θα αποτελέσει ενδεχόμενη μείωση των 82 παιχνιδιών της κανονικής περιόδου στο NBA, πράγμα ωστόσο που – παρότι απάνθρωπο – φαντάζει απίθανο με το νέο TV deal του NBA.
O Dirk Nowitzki αποτελεί για πολλούς λόγους σημείο αναφοράς στην πορεία των internationals, και δη των Ευρωπαίων στο NBA. Ο Dirk έκανε ντεμπούτο το 1998 στο NBA. Πριν από αυτόν, στα 52 χρόνια ιστορίας της λίγκας, αγωνίστηκαν συνολικά περίπου 110 internationals, πολλοί εκ των οποίων ήταν μετανάστες ή γιοι μεταναστών στα πρώτα χρόνια της λίγκας, ή αμερικανοθρεμμένοι, δηλαδή παίκτες κολεγίων, που βγήκαν από το αμερικανικό μπασκετικό σύστημα. Στα 16 χρόνια από τον ερχομό του Dirk, δίχως να προσμετράμε όσους μπήκαν στο NBA το ‘98 μαζί του, ο αριθμός των internationals είναι περίπου στους 320, στους οποίους υπάρχουν φυσικά και οι αμερικανοθρεμμένοι, ή παίκτες με διπλή υπηκοότητα, αλλά ταυτόχρονα είναι ποσοστιαία πολύ λιγότεροι από ότι πριν.
Πλέον η πρόκληση είναι η Αφρικανική ήπειρος και η Ασία πέρα από το επίπεδο του marketing, καθώς Ευρώπη και Αμερική έχουν μπει για τα καλά στον δρόμο της ομογενοποίησης, με την πρώτη ιδίως να συνταράζεται από τον σεισμό που προκαλεί η προσπάθεια να ακολουθήσει τις ταχύτητες εξέλιξης του NBA, με σπασμωδικές κινήσεις από ανέτοιμες ομοσπονδίες και απολιθωμένους διανοητικά ιθύνοντες.
Για να κλείσουμε, και καθώς φέτος είδαμε ένα Ολυμπιακό τουρνουά όπου η Team USA δέχτηκε προειδοποιητικές βολές και ανησύχησε από Αυστραλούς και Σέρβους, έστω και αν τελικά κατέκτησε το χρυσό με ηχηρή καρπαζιά στου τελευταίους, το πιο εύγλωττο παράδειγμα της παγκοσμιοποίησης του μπάσκετ είναι ο αριθμός των NBAers στους 12 συμμετέχοντες στην Ολυμπιάδα, στην πορεία των ετών.
New @NylonCalculus from @CrumpledJumper, NBA players in the Olympics through the years: https://t.co/CejEfUWRCO pic.twitter.com/wX00fU8CZZ
— The Nylon Calculus (@NylonCalculus) July 27, 2016
Latest posts by Giannis Chatsios (see all)
- Farewell to Arms 2019: #1 Toronto Raptors - June 18, 2019
- Farewell to Arms 2019: #8 Boston Celtics - June 13, 2019
- Farewell to Arms 2019: #15 Brooklyn Nets - June 7, 2019
- Farewell to Arms 2019: #19 Miami Heat - June 4, 2019
- Farewell to Arms 2019: #23 Memphis Grizzlies - June 1, 2019
| ↑1 | Κλικάροντας μπορείτε να ακούσετε το πολύ ενδιαφέρον podcast του Adrian Wojnarowski με καλεσμένο τον Αυστραλό. |
|---|---|
| ↑2 | Ο Darko Milicic στην πορεία των Pistons προς τον Τίτλο έπαιξε σε οκτώ παιχνίδια των playoffs, αφού μάλιστα αυτά είχαν κριθεί, από ένα έως τρία λεπτά στο καθένα, δίχως να καταφέρει να ευστοχήσει σε σουτ εντός παιδιάς. |
| ↑3 | Άραγε να είναι η απουσία ενός Έλληνα παίκτη σε εκείνα τα πρώτα χρόνια στο NBA, ένας από τους λόγους της τόσο κακής οργάνωσης του εγχώριου μπασκετικού συστήματος; |
| ↑4 | 30 ομάδες με όριο μέχρι 15 συμβόλαια η ομάδα |
